Het woord ototoxiciteit betekent letterlijk: vergiftiging van het oor. Maar wat wil dat precies zeggen? Een aantal medicijnen bevatten chemische bestanddelen die het binnenoor kunnen beschadigen of ‘vergiftigen’. Dit kan leiden tot gehoorverlies, oorsuizen of evenwichtsstoornissen.

De chemische bestanddelen in bepaalde medicijnen zijn giftig voor het (binnen)oor, en dan specifiek voor het slakkenhuis, de gehoorzenuw en soms het evenwichtsorgaan. Vind je dit niet op de bijsluiter? Dat kan, want van bepaalde geneesmiddelen heeft men nog maar pas ontdekt dat ze een ototoxische bijwerking hebben.

1. Welke medicijnen kunnen een giftig effect hebben?

Welke geneesmiddelen precies een vergiftigend effect hebben voor het oor , is moeilijk op te sommen. Er zijn namelijk meer dan 200 verschillende soorten medicijnen die gehoorproblemen kunnen veroorzaken. Sommigen van die middelen kan je zelfs krijgen zonder voorschrift.

 

Van deze groepen geneesmiddelen is zeker dat ze een ototoxisch effect hebben:

• sommige antibiotica (vooral aminoglycosiden, zelden ook vancomycine en erytromycine);
• sommige vormen van chemotherapie;
• bepaalde vochtafdrijvende geneesmiddelen;
• salicylzuur in hoge dosis (wordt gebruikt tegen huidaandoeningen);
• kinine en kininederivaten (wordt gebruikt tegen koorts en malaria)

2. Welke factoren kunnen het risico op ototoxiciteit vergroten?

Deze zaken kunnen het risico op een ototoxisch effect doen toenemen:

• De dosis en duur van de therapie
• Een zwangerschap
• Verschillende ototoxische geneesmiddelen tegelijk innemen
• De leeftijd van de patiënt
• De genetische gevoeligheid

3. Wat zijn de symptomen van ototoxiciteit?

De klachten van ototoxiciteit kunnen kunnen geleidelijk aan toenemen, maar kunnen ook plots ontstaan. Bij langzame schade aan één kant is het mogelijk dat je geen klachten ondervindt totdat je spraakvermogen eronder lijdt. Bij snelle schade daarentegen, kan je last hebben van duizeligheid, braken en schokken van de ogen. Zo kan je ototoxiciteit herkennen:

• Het eerste teken van een vergiftigd oor is meestal tinnitus: dan hoor je constant een piepend of zoemend geluid
• Daarna kan je gehoor verslechteren of volledig wegvallen en kan je ook last krijgen van duizeligheid
• Wanneer beide oren zijn aangetast, kunnen er nog extra symptomen optreden zoals hoofdpijn, evenwichtsstoornissen, oscillopsie (wazig of schokkend beeld zien bij het bewegen van je hoofd) en lichtheid in je hoofd

4. Wat als ik medicatie met een ototoxische werking nodig heb?

Wanneer je medicijnen nodig hebt die een ototoxisch effect kunnen hebben, is het belangrijk om dit met je huisdokter te bespreken. Het kan dan ook nuttig zijn een hoortest te doen en daarna je gehoor regelmatig opnieuw te laten checken.

 
Hou tijdens je medische behandeling ook in de gaten of je last hebt van de (hierboven vernoemde) symptomen. Dit is erg belangrijk wanneer jij en je arts de neveneffecten van de medicatie afwegen tegen de voordelen.

 

De medicatie of dosis kan dan eventueel nog aangepast worden of je kan bij een audioloog terecht voor extra behandelingen en opvolging. 
Wil je zeker zijn of de medicatie die jij nodig hebt, echt een vergiftigende bijwerking heeft? Raadpleeg dan je arts of apotheek en vraag deze eventueel naar een ototoxische medicatielijst.

5. Hoe kan het behandeld worden?

Goed nieuws, want vaak zijn de klachten van ototoxiciteit slechts tijdelijk. Gehoorverlies bijvoorbeeld, kan weer weggaan wanneer je stopt met de medicatie die het veroorzaakt.

 
Als je dokter je ototoxische geneesmiddelen voorschrijft, zou hij je gehoor en evenwichtsorgaan voor en tijdens de behandeling moeten testen, om zo te zien of de medicatie je gehoor aantast en in welke mate. Bij significante schade is het dan ook erg belangrijk om zo snel mogelijk te stoppen met deze medicatie.

 
Een echte behandeling voor ototoxiciteit bestaat echter (nog) niet. Ook is de prognose afhankelijk van het type medicijn en de dosis en duur van de behandeling. Daarom is het belangrijk om bij gehoorverlies of tinnitus je arts te contacteren. Deze kan je eventueel aanraden om een hoortoestel te gebruiken om de klachten te verminderen.

Bron: gezondheid.be, CM.be, amplifon.com, beterhoren.nl