1 op 5 mensen, ofwel twintig procent van de bevolking, is hoogsensitief. Dat schrijft HLN. Mensen met hoogsensitiviteit beleven hun emoties intenser en prikkels, zoals licht of geluid, komen bij hen harder binnen.

 

Je hebt waarschijnlijk al wel van hoogsensitiviteit gehoord, maar wat is dat nu precies? Nu blijkt dat bijna een kwart van de bevolking hoogsensitief is, is het tijd om dit even duidelijk uit te leggen.

 

 

Wat is hoogsensitiviteit?

Hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk en je wordt er dus mee geboren. Iemand die hoogsensitief is, is gevoeliger voor prikkels. Dit betekent dat die persoon prikkels, zoals licht, geluiden en geuren, op een diepgaandere manier verwerkt dan iemand die niet hoogsensitief is. Hoogsensitieve personen zijn vaak opmerkzamer en voelen beter aan hoe iemand anders zich voelt, maar zijn daardoor ook sneller overweldigd in een drukke omgeving.

 

 

Belangrijkste kenmerken

Volgens de Amerikaanse klinisch onderzoekspsychologe dr. Elaine Arons komt dat door hun gevoelig zenuwstelsel. Aan de hand van het letterwoord DOES toont ze wat volgens haar de vier belangrijkste kenmerken zijn van hoogsensitiviteit:

D = diepgaande verwerking van prikkels en informatie;

O = overstimulatie of overprikkeling;

E = emotionele intensiteit (een intensere reactie op zowel positieve als negatieve prikkels); de E staat ook voor ‘empathie’ of ‘inlevingsvermogen’;

S = sensorische sensitiviteit, gekenmerkt door opmerkzaamheid en oog hebben voor detail.

Kortom, hoogsensitieve personen verwerken meer prikkels in hun omgeving en gaan er meer over reflecteren, nadenken en associaties maken.

 

Wat is overprikkeling?

Overprikkeling kan verklaard worden door de neurobiologie. Door het verwerken van teveel prikkels, is er geen goede verbinding meer tussen ons stressbrein en de prefrontale cortex. 

 

Ons reptielenbrein (het oudste deel van onze hersenen) en ons limbische of emotionele brein worden samen ons stressbrein genoemd. 

 

De prefrontale cortex is het gebied in onze hersenen dat ligt in het voorste deel van de frontale kwabben. In dit gebied komt alle informatie binnen en kunnen we plannen, beslissen en emoties reguleren. Omdat een overmaat aan prikkels de verbinding tot onze prefrontale cortex belemmert, is het ook moeilijk om onze emoties te reguleren en kunnen we niet meer helder nadenken. Andere symptomen van overprikkeling kunnen ook hyperventilatie, hoofdpijn, spierpijn of trillen zijn. Dit verschilt van persoon tot persoon.

 

Voordelen

Personen met deze aangeboren eigenschap zijn opmerkzamer dan mensen die niet hoogsensitief zijn. Ze merken sneller zaken of veranderingen op in hun omgeving en hebben ook meer oog voor detail.

 

Daarnaast voelen ze ook sneller aan wanneer er iets niet klopt.
Verder zijn ze ook erg empathisch ingesteld. Hoewel dit een voordeel kan zijn in het ontwikkelen van diepgaande sociale relaties, kan overdreven empathie er ook voor zorgen dat die persoon zichzelf wegcijfert voor anderen.

 
Ten slotte is het diepgaand verwerken van informatie natuurlijk een groot voordeel bij het studeren van een dikke cursus bijvoorbeeld.
Door voldoende te rusten, grenzen aan te geven en structuur en regelmaat te volgen, is het perfect mogelijk voor een hoogsensitieve persoon om ‘niet overprikkeld leven’ te leiden.

 

 

Nadelen

Omdat hoogsensitieve personen meer cognitieve capaciteit gebruiken om informatie te verwerken, lijkt het alsof ze sneller moe zijn dan andere personen en meer nood hebben aan rust. Dit zorgt ervoor dat mensen met hoogsensitiviteit zich vaak onbegrepen voelen. Ze hebben namelijk vaak ook niet door dat ze hoogsensitief zijn of wat dit betekent en merken wel dat ze anders zijn dan mensen in hun omgeving.

Doordat deze mensen ook geen ‘filter’ hebben waarmee ze de wereld om zich waarnemen, kunnen ze ook moeilijk een onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken of belangrijke en niet-belangrijke zaken. Dit kan heel wat stress veroorzaken.

 
Door hun diepgaande verwerking van informatie is de kans groter dat ze overprikkeld raken. Hierdoor hebben ze ook een grotere kans om psychisch kwetsbaar te zijn en dus ook om emotioneel onstabiel te zijn.

 

Hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid

Sommige mensen verwarren hoogsensitiviteit ook wel eens met hooggevoeligheid. Hoewel deze twee termen wel een aantal symptomen met elkaar gemeenschappelijk hebben, zijn ze toch niet hetzelfde. Hooggevoeligheid kan namelijk een gevolg zijn van hoogsensitiviteit en is geen aangeboren, maar een aangeleerde eigenschap.

 
Beide concepten gaan over overprikkeling. Het verschil is dat hoogsensitiviteit gaat over overprikkeling als een gevolg van een verwerking van teveel prikkels, terwijl overprikkeling bij hooggevoeligheid een gevolg is van chronische stress of een trauma. Hooggevoeligheid kan bijvoorbeeld optreden wanneer je te lang over je grenzen gaat en bijna in een burn-out beland. Het is dus eigenlijk een signaal van je lichaam om het rustiger aan te doen.

 

 

Wetenschappelijk onderzoek

Hoogsensitiviteit is geen nieuw begrip in de wetenschap. In het begin van de 20e eeuw kwam Zwitsers psychiater en psycholoog Carl Gustav Jung al met de term ‘innate sensitiveness’ (aangeboren gevoeligheid). Later kwam daar ook nog de term ‘Sensory Processing Sensitivity’ (SPS) bij.

 
In de jaren ’30 sprak de Duitse psychotherapeut en theoloog Eduard Schweingruber over ‘sensiblen Menschen’ (sensitieve mensen). Die beschreef hij als mensen die sneller vermoeid waren, maar ook pijngevoeliger en emotioneler. Schweingruber was daarnaast ook de allereerste onderzoeker die de positieve kanten van hoogsensitiviteit belichtte.

Eind jaren ’70 vulde de Duitse psychiater Klages die theorie verder aan. Hij beweerde dat de oorzaak van de sensitiviteit is te vinden in de thalamus. Dit is een belangrijke kern in onze hersenen dient als een soort filter om belangrijke informatie te ordenen en door te sturen naar de juiste gebieden in de hersenschors.

Na de introductie van deze begrippen in wetenschappelijk onderzoek, publiceerden Elaine en Art Aron in 1997 een studie waarin highly sensitive persons of hoogsensitieve personen voor het eerst ter sprake kwamen.

 

LEES OOK: Sst,… Het wordt elke dag 2 uren stil bij Carrefour

 

Bronnen: hln.be , hspvlaanderen.be, caleidoscoop.mijnclb.be