De Australische Universiteit University of Queensland publiceerde vorige week een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift PLoS ONE. Uit de resultaten van het onderzoek naar gehoor bij slangen bleek dat deze dieren meer horen dan aanvankelijk werd gedacht in de wetenschappelijke wereld.

Omdat slangen geen gehoorgang of trommelvlies hebben, werd lang gedacht dat ze doof waren. Ondertussen weten we dat ze via een inwendig gehoororgaan grondtrillingen kunnen horen. Deze trillingen via de grond laten hun gevoelige onderkaak trillen, en die geeft dat door aan een gehoorbotje in hun kop. Uit een onderzoek van de University of Queensland blijkt nu dat sommige slangensoorten naast grond-, ook luchttrillingen kunnen horen.

Onderzoek met 19 slangen

Om te onderzoeken hoe slangen op geluid reageren, voerden de wetenschappers 304 gecontroleerde experimenten uit op 19 slangen van vijf verschillende geslachten. Daarbij observeerden ze de effecten van drie soorten geluid op het gedrag van de slangen afzonderlijk en vergeleken ze hun gedrag met de situatie waarbij er geen geluid werd toegevoegd.

Verschillende reacties op geluid

Het blijft onduidelijk uit de studie hoe slangen over het algemeen reageren op geluid, want uit het onderzoek blijkt dat de verschillende soorten niet allemaal hetzelfde gedrag vertonen.

Zo zijn er acht verschillende manieren waarop de slangen zich kunnen gedragen bij het horen van geluid. Sommigen bewegen hun lichaam, hun hoofd of tong, anderen bewegen helemaal niet meer of beginnen te sissen, terwijl nog anderen hun onderkaak bewegen, nieuwsgierig opkijken of zich fixeren op één punt.

Drie soorten geluid

Het onderzoek bestond uit vier verschillende experimenten. Tijdens het eerste experiment speelden de onderzoekers geen geluid af, om te bepalen hoe de slangen zich gedragen in een situatie zonder geluidsprikkels. In de volgende experimenten lieten ze vervolgens drie verschillende soorten geluiden horen. 

Het eerste geluid produceerde lucht- én grondtrillingen, de andere twee enkel luchtrillingen. Zo konden ze de reacties op beide ‘soorten’ geluid waarnemen en vergelijken.

Luchttrillingen

Hoewel wetenschappers lang dachten dat slangen enkel grondtrillingen kunnen horen, bleek uit de experimenten dat een aantal geslachten ook op luchtrillingen reageerden.

“De woma pythons zijn grote, nachtelijke slangen met minder roofdieren dan kleinere soorten en hoeven dus niet zo voorzichtig te zijn, waardoor ze meer de neiging hebben om het geluid te benaderen”

Dr. Zdenek

Maar dat geldt niet voor alle slangensoorten. Zo bleek uit het onderzoek dat de woma pythons, niet-giftige Australische slangen, als enige het geluid opzochten. “Deze soort zijn grote, nachtelijke slangen met minder roofdieren dan kleinere soorten en hoeven dus niet zo voorzichtig te zijn, waardoor ze meer de neiging hebben om het geluid te benaderen”, aldus Dr. Christina Zdenek. Andere soorten, zoals de doodsadder, bleven dan weer stokstijf liggen, een gedrag dat kenmerkend is voor deze soort.

Verder onderzoek nodig

Ondanks dat er nog heel wat te onderzoeken valt over het gehoor van slangen, is bioloog Mátyás Bittenbinder alvast enthousiast over het onderzoek: “Het is tof dat ze bij dit onderzoek gekeken hebben naar meerdere slangensoorten”, vindt hij. “Zo hebben ze een breed scala aan soorten die allemaal een ander activiteitenpatroon hebben en dus mogelijk anders zullen reageren op geluid.”

Bronnen: journals.plos.org, kijkmagazine.nl, uq.edu.au, sci.news